آیت ا... مصباح یزدی همچنین در مهر ماه سال 44 بعد از انتقال امام (ره) از ترکیه به نجف بیانیه جامعه مدرسین را امضاء کرد و در 30 بهمن در نامه ای به هویدا از او در این زمینه سئوال می کند و در فرودین سال 45در اعتراض به دستگیری جمعی از علما و مراجع ایران و عراق بیانیه جامعه مدرسین را امضاء کرده و در همین رابطه بلافاصله تلگرافی برای چند تن از روحانیون دستگیر شده (آذری قمی، ربانی شیرازی و منتظری) ارسال کرد.

‌ پس از آنکه اساسنامه جمعیت 11 نفره سری که با دست خط آیت‌ا... مصباح یزدی به رشته تحریر درآمده بود توسط ساواک لو رفت، ایشان 6 ماه از قم خارج شده و در نقاط مختلف کشور مخفیانه زندگی کردند و بعدها که توسط ساواک دستگیر شدند و در اسناد این سازمان به عنوان فردی خطرناک دو جلسه مورد بازجویی قرار گرفتند به دلیل آنکه دستگاه امنیتی رژیم منحوس پهلوی نتوانست به نتیجه برسد آزاد شدند.

آیت‌ا... مصباح یزدی از سال 41 تا 49 نیز گروهی را تحت عنوان ولایت با همکاری آیت‌ا... بهشتی پایه‌گذاری کردند که افرادی همچون آقایان هاشمی رفسنجانی، قدوسی، آذری قمی، امینی، ربّانی، طاهری، محفوظی، مشکینی، مفتح، مکارم شیرازی و یزدی در آن فعالیت داشتند. که به گفته آیت‌ا... مصباح یزدی جریان برای آن بوجود آمد که حکومت اسلامی در ایران و دیگر کشورها ایجاد شود و معنای ولایت نیز حکومت بود.

به تصریح بسیاری چهره‌های شاخص از جمله آقایان دعایی و حجتی کرمانی، انتشار نشریه انتقام و بعثت توسط آیت ا... مصباح نقش محوری در فعالیت‌های مبارزاتی‌ نیروهای انقلاب داشت و آقای هاشمی رفسنجانی با تاکید بر اینکه بعثت و انتقام بیشتر جنبه سیاسی و افشاگرانه داشت انتشار نشریه مذکور را در آن مقطع محور مبارزات انقلابیون می‌داند. و بسیاری از مستندات دیگر که نشان از مبارزات استاد مصباح در قبل و بعد از انقلاب و حضور ایشان در جبهه های حق علیه باطل است، که ذکر آنها در این مختصر نمی گنجد.

اما جهت معرفی شخصیت علمی واخلاقی ایشان تنها ذکر یک نکته کافی است.آشنایی 15ساله آیت ا... مصباح با استاد اخلاق بزرگی همچون آیت ا... العظمی بهجت(ره)، زمینه ارتباط و علاقه هرچه بیشتر بین استاد و شاگرد را فراهم آورد و رفته رفته، استاد اخلاق و شاگرد مرحوم قاضی(قدس سره) به استعداد و نبوغ علمی و اخلاقی شاگرد خود پی برد و این شناخت سبب شد تا آیت ا... بهجت(ره) استاد مصباح را در مقام استاد اخلاق به مردم معرفی کند.

حجت الاسلام والمسلمین دکتر مرتضی آقاتهرانی در این باره می گوید: ((قبل از پیروزی انقلاب، عده‌ای از بازاریان قم خدمت آیت ا... بهجت(ره) آمده و از ایشان درخواست کرده بودند که خودشان یا یک نفر از روحانیون مورد تاییدشان، درس اخلاقی برقرار کند. آیت ا... بهجت(ره) فرموده بودند که آقای مصباح یزدی مورد تایید من است؛ بروید از ایشان بخواهید و من هم از ایشان می‌خواهم که درس اخلاق را بیان کنند. این درس اخلاق تا مدت‌ها در منزل مرحوم اسلامی برگزار می‌شد.))

اما شخصیت های برجسته و گرانقدری نظیر امام(ره)، مقام معظم رهبری، علامه طباطبایی، شهید بهشتی و... در مورد ایشان توصیفات فراوانی داشته اند، که به ذکر چند مورد بسنده می کنیم.

امام خمینی(ره) :"آقای مصباح ذوشهادتین است."

مقام معظم رهبری : "اگر خداى متعال به نسل کنونى ما، این توفیق را نداد که از شخصیت هایى مانند علامه طباطبائى و شهید مطهرى استفاده کند، اما به لطف خدا این شخصیت عزیز و عظیم­القدر، خلاء آن عزیزان را در زمان ما پر کرده است."

"بنده نزدیک به چهل سال است که جناب آقاى مصباح را مى شناسم و به ایشان به عنوان، یک فقیه، فیلسوف، متفکر و صاحب نظر در مسایل اساسى اسلام ارادت دارم."

" به نظر من یکى از چیزهایى که مى تواند خیلى کمک کند به این قضیه، این است که از کتابهاى شهید مطهرى، از معارفى که امروز بزرگانى بحمدا... هستند؛ از قبیل آقاى مصباح و دیگران که واقعاً مبانى فکرى اسلامى دست این هاست؛ از این ها استفاده کنند."

"این هجوم های تبلیغاتی که به شخصیت های برجسته و انسان های والا و با اخلاق برجسته وارد می کنند اینها همه اش نشان دهنده اهداف و نیات دشمن است. یک نفر مثل جناب آقای مصباح که حقیقتا این شخصیت عزیز جزء شخصیت هایی است که همه دلسوزان اسلام و معارف اسلامی از اعماق دل بایستی قدردان و سپاسگزار این مرد عزیز باشند، مورد هجوم تبلیغاتی قرار می گیرد! حرف رسا و نافذ، منطق قوی و مستحکم هر جایی که باشد، آنجا را دشمن زود تشخیص می دهد چون حسابگر است. دشمن آنجا را می شناسد و به مقابله اش می آید، با مرحوم مطهری هم همین جور برخورد کردند."

علامه طباطبایی(قدس سره) : "آقای مصباح در میان شاگردان من مانند انجیر در میان سایر میوه هاست؛ چرا که فکر او هیچ چیز زائد و دور ریختنی ندارد."

شهید آیت ا...بهشتی : "دوست عزیز و دانشمند محترم ... خیلی زودتر از این می خواستم برای شما نامه بنویسم ولى در پى ساعت دنجى بودم که بتوانم با آقاى مصباح که «مصباح دوستان»‌ است با فکرى فارغ گفتگو کنم و از اینگونه ساعت ها کم بهره برده‌ام."

"حوزه علمیه‌ى قم، علاوه بر [امام] خمینى، اشخاصى چون محمد حسین طباطبایى، مرتضى مطهرى، و محمد تقى مصباح یزدى را پرورش داده است که با تفکر مؤثر خود به مبارزه با چالشى برخاستند که از سوى غرب متوجه فلسفه اسلامى شده بود."

در پایان جهت آشنایی بیشتر با شخصیت گرانقدر استاد مصباح،یزدی اسنادِ سوابق مبارزاتی ، مواضع فکری، فرهنگی و سیاسی ایشان می توانید به کتاب "گفتمان مصباح" که توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده است، رجوع کنید.

به امیدظهور منجی عالم بشریت